Kernenergie

Kernenergie is energie die wordt opgewekt door kernreacties, de reacties die ontstaan bij het splitsen van atoomkernen van uranium en plutonium. De energie die tijdens deze splitsing vrijkomt, komt in alle gevallen beschikbaar in de vorm van warmte. Deze warmte wordt op conventionele manier (via stoom, turbines en generatoren) omgezet in elektriciteit in kerncentrales.

Kernenergie is een energiesoort waar de gemoederen regelmatig hoog over oplopen. Dit heeft vooral te maken met het feit dat deze geldt als een gevaarlijke soort energie. Andere energiesoorten kunnen ook wel schadelijke stoffen produceren, maar geen enkele andere energie is bij blootstelling zo levensbedreigend als kernenergie. Kernenergie is grijze energie. In tegenstelling tot andere grijze energiesoorten komt er bij het opwekken van energie uit kernsplitsing vrijwel geen CO2 of andere broeikasgassen vrij, maar er komt wel een radioactieve straling en kernafval vrij die schadelijk voor mens en milieu zijn. Hierdoor wordt het gezien als grijze energie.

Hoe wordt kernenergie geproduceerd?

Bij de productie van stroom uit kernenergie wordt als grondstof uranium-235 gebruikt. In een reactor worden kernen van uranium gespleten op atoomniveau waardoor er een enorme hitte ontstaat. Tijdens het splijten van de atoomkernen vinden kettingreacties plaats, waarbij steeds opnieuw weer neutronen vrijkomen die de atomen kunnen opsplitsen. Zo komt er meer en meer warmte vrij. Deze warmte wordt geabsorbeerd door water in het reactorvat en wordt getransporteerd naar een secundair (conventioneel en non-nucleair) systeem waarin het koelwater opwarmt tot hoge druk en temperatuur. Zoals ook bij kolen en gas gestookte energiecentrales zet een turbine en een generator deze warmte vervolgens om in elektriciteit.

Kernenergie in Nederland

In ons land is één kerncentrale te vinden welke tussen de 3% - 6% van de gebruikte stroom in ons land opwekt. Deze kerncentrale behoort toe aan de EPZ, de Elektriciteits Produktiemaatschappij Zuid-Nederland, welke weer toebehoort aan RWE en Delta. We hebben het dan over Kerncentrale Borssele in Zeeland.
Deze centrale werd in 1973 in gebruik genomen en wekt jaarlijks ongeveer 4000 GWh kernenergie op. Het ligt niet in de planning om de kerncentrale op korte termijn te sluiten, want in principe blijft deze nog geopend tot minimaal het jaar 2034. De overige kernenergie die in ons land wordt gebruikt, wordt geïmporteerd vanuit België, Duitsland en Frankrijk. Naast de kernenergiecentrale in Borssele vindt er op 6 andere plaatsen in Nederland onderzoek plaats naar nucleaire energie, het ECN in Petten is hiervan het bekendste onderzoekscentrum.

Kernongelukken

De grootste angst die leeft rondom kerncentrales is wel de mogelijkheid tot het ontstaan van een ramp. We kennen allemaal de ramp van Tsjernobyl (1986) , waar mensen nog altijd dagelijks de ernstige gevolgen van met zich meedragen. Daarnaast hebben we ook de ramp van Fukushima (2011) nog vers op het netvlies staan.
Er zijn nog meer kernongelukken gebeurd in de afgelopen decennia. Hieronder vind je de belangrijkste en omvangrijkste kernongelukken:

• Forsmark – Zweden
• Fukushima – Japan
• Tsjernobyl – Oekraïne
• Tokai Mura – Japan
• Belojarsk – Sovjet-Unie
• Three Mile Islands – Amerika
• Kyschtym – Sovjet-Unie
• Lucens – Zwitserland
• Windscale – Groot-Brittannië
• Chalk River – Canada

Het ene kernongeval was natuurlijk ernstiger dan de andere, maar in feite zijn het allemaal (kleine) rampen met veelal grote gevolgen. Er kan zeker niet gezegd worden dat een kernongeval uitgesloten is, want op jaarbasis vinden er wereldwijd gemiddeld tachtig zogenaamde onregelmatigheden plaats in kerncentrales.

Maatschappelijke Protesten en nadelen

Er vinden zeer regelmatig protesten plaats, en dit heeft vooral te maken met de nadelen van kernenergie. Feit is dat de gevolgen van een kernongeluk zeer omvangrijk kunnen zijn. Daarnaast komt er tijdens het produceren van kernenergie radioactieve straling en afval vrij welke zeer schadelijk is voor mens en dier.

Ook is niet bekend hoe het radioactieve afval verwerkt moet worden, daarom wordt het op dit moment allemaal opgeslagen. Dit moet voor de duur van vele (honderden) jaren, want de straling blijft bijzonder lang actief.
Ten slotte is de grondstof uranium een niet-hernieuwbare grondstof die op kan raken.
Radioactief afval wordt overigens zomaar over de openbare weg vervoerd, wat natuurlijk ook de nodige (potentieel) gevaarlijke gezondheids-risico’s met zich mee brengt. Dit zijn voor velen dan ook voldoende redenen om tegen kernenergie te blijven protesteren. Deze protesten hebben dus meestal niet zozeer te maken met de belasting voor het milieu, maar vooral met de risico’s voor de volksgezondheid.

Promotie en voordelen van kernenergie

Er blijven veel tegenstanders van tegen kernenergie, ook meerdere politieke partijen, waaronder bijvoorbeeld de PvdA, hebben aangegeven dat zij af willen van de kernenergie in Nederland. Toch blijft de kerncentrale Borssele voorlopig nog zeker een kleine twintig jaar open en wordt kernenergie gewoon geïmporteerd vanuit het buitenland.

Er zijn zelfs enkele energiemaatschappijen (bv Atoomstroom) die promotie maken met kernenergie. Niet onder het mom van ‘groene energie’, maar onder het mom van ‘CO2-uitstootvrije energie’. Aangezien er tijdens de opwekking van kernenergie geen CO2 wordt uitgestoten, draagt deze vorm van energie niet bij aan de opwarming van de aarde. Gezien de klimaat veranderingen in de laatste jaren wordt dit ook zeker gezien als een groot pluspunt.

Als je niet wil of kan kiezen voor groene energie, maar tevens niet wil kiezen voor een energiesoort met CO2-uitstoot, dan kan kernenergie een passende keuze kunnen zijn.